• ภาวะปากแหว่งเพดนโหว่ คือ ความผิดปกติบนใบหน้าแต่กำเนิด เกิดรอยแยกบริเวณริมฝีปาก เพดานปาก หรือบริเวณเนื้อเยื่อด้านในของเพดานปาก อาการปากแหว่งอาจเกิดเป็นรอยแยกที่กระดูกขากรรไกรบน และ /หรือเกิดที่แผงเหงือกด้านบนได้อีกด้วย
• อาการเพดานโหว่ เกิดขึ้นเมื่อเพดานปากทั้งสองด้านไม่ประสานกันอย่างสนิท ส่งผลให้เกิดรอยแยกบริเวณเพดานปาก
• อาการปากแหว่ง และเพดานโหว่ สามารถเกิดข้างเดียว (unilateral) หรือสองข้างก็ได้ (bilateral) เด็กที่ป่วยเป็นโรคนี้อาจจะได้รับความทุกข์ทรมานจากจากอาการปากแหว่ง หรือเพดานโหว่อย่างใดอย่างหนึ่ง หรืออาจมีทั้งสองอาการเลยก็ได้

เกิดขึ้นในช่วงพัฒนาการของตัวอ่อนในครรภ์มารดาในระหว่างเดือนที่ 2–3 ของการตั้งครรภ์ ในระหว่างที่โครงสร้างบนใบหน้าของตัวอ่อนกำลังพัฒนา หากกระดูกไม่สามารถเชื่อมต่อกันได้อย่างสมบูรณ์ก็จะเกิดความผิดปกติขึ้น

สาเหตุของภาวะปากแหว่งเพดานโหว่นั้นยังไม่ทราบแน่ชัด จากการศึกษาพบว่าภาวะปากแหว่งหรือเพดานโหว่นั้น เป็นความผิดปกติตั้งแต่กำเนิดที่เกิดขึ้นในระยะแรกของการพัฒนาตัวอ่อนในครรภ์มารดา นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคนี้มีต้นตอร่วมกันระหว่างพันธุกรรม และสภาพแวดล้อมที่ส่งผลกระทบต่อครรภ์มารดา เช่น ความเจ็บป่วยของมารดา ภาวะขาดสารอาหาร หรือการใช้ยาระหว่างตั้งครรภ์ ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะปากแหว่งเพดานโหว่ของทารกในครรภ์

ไม่สามารถป้องกันได้ ถ้าภาวะเกิดจากความผิดปกติของยีนส์ แต่หากเกิดจากปัจจัยสิ่งแวดล้อมสามารถลดความเสี่ยงได้โดยที่ในปัจจุบันพบว่า

• มารดาควรได้รับวิตามินรวมที่มีส่วนผสมของกรดโฟลิค ก่อนการตั้งครรภ์และในระหว่างสองเดือนแรก
• มารดาไม่ควรสูบบุหรี่ และเสพสารเสพติดขณะตั้งครรภ์
• มารดาควรศึกษายาที่หญิงตั้งครรภ์ห้ามใช้

ภาวะปากแหว่งเพดานโหว่ก่อให้เกิดปัญหาหลายรูปแบบ ทั้งส่งผลกระทบต่อร่างกาย และทำให้เกิดความทรมานทางจิตใจ อันได้แก่

• โรคทางหูและปัญหาด้านทันตกรรม อีกทั้งยังมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย
• ปัญหาต่อพัฒนาการด้านการพูด
• ความยากลำบากในการรับประทานอาหาร ซึ่งสามารถนำไปสู่ภาวะขาดสารอาหารได้ในที่สุด
• ถูกล้อเลียน เยาะเย้ย ประณาม
  ถูกรังแกทำร้าย และถูกทิ้งให้อยู่อย่างโดดเดี่ยว

อุปสรรคอื่นๆ อันสืบเนื่องมาจากภาวะปากแหว่งเพดานโหว่นอกจากจะสร้างความทุกข์ทรมานให้แก่เด็กๆ โดยไม่จำเป็นแล้ว ยังส่งผลให้ผู้ป่วยหลบเลี่ยง ซ่อนเร้นตัวจากสังคมได้ในท้ายที่สุด

สามารถรักษาให้หายได้ด้วยการผ่าตัดซึ่งสามารถเห็นผลได้อย่างชัดเจน กุมารแพทย์ ศัลยแพทย์ และวิสัญญีแพทย์เด็ก จะต้องทำงานร่วมกันกับ พ่อ-แม่ ผู้ปกครองอย่างใกล้ชิดเพื่อจัดช่วงเวลาที่เหมาะสมให้เด็กเข้ารับการผ่าตัดในช่วงเวลาที่เหมาะสม

• ภาวะปากแหว่งได้ตั้งแต่อายุ 6 เดือน และน้ำหนัก 5 กิโลกรัมขึ้นไป การผ่าตัดแก้ไขอวัยวะในช่องปากและจมูกควรทำตอนที่เด็กอายุน้อยที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
• ภาวะเพดานโหว่นั้น เด็กควรมีอายุระหว่าง 12 เดือนขึ้นไป

กระบวนการในการผ่าตัดขึ้นอยู่กับความพร้อมของสุขภาพของเด็กโดยรวม และลักษณะของภาวะปากแหว่งหรือเพดานปากโหว่เป็นสำคัญ